Dansen kan
heerlijk zijn op een feestje met vrienden of familie. Als je uitgelaten bent, of gewoon zin hebt om te dansen. Maar wist je dat dansen ook een manier kan zijn om tot jezelf te komen en jezelf te voelen? Ook als je somber bent, laag in je energie zit of misschien wel gefrustreerd bent?
Ongemak
Vorig jaar organiseerde ik een workshop: rust in je hoofd, verbinding met je lijf. Centraal stond de vraag: wat wil ons lichaam ons vertellen? Met verschillende oefeningen leerden we de signalen van ons lichaam herkennen, en wat die signalen kunnen betekenen. Om het lijf te kunnen (aan)voelen, zette ik naast meditatie en mindfulness ook een belangrijke andere vorm in: beweging en dans.
Ja, in het begin was er soms ongemak bij de deelnemers. Stampen door de ruimte, met de armen zwaaien en vrij dansen… voor de meeste mensen geen dagelijkse activiteit. En ik hoor het jou ook al zeggen. “Ik ben echt een houten klaas, dansen is niets voor mij”. “Ik dans alleen als ik een paar glazen op heb, anders krijg je mij niet zo gek.” “Het voelt zo ongemakkelijk om te dansen… ik heb het idee dat iedereen naar mij kijkt”.
Eigenlijk zijn het allemaal uitspraken die gebaseerd zijn op overtuigingen over wat dansen of ‘mooi dansen’ is. Maar wanneer je die overtuigingen loslaat… kan je dansen. Dansen is namelijk een manier van jouw lichaam om zich uit te drukken. In een andere taal dan gesproken woorden, maar tegelijkertijd net zo sprekend. Het enige wat je hoeft te doen, is in beweging te komen.
Het is iets wat ik zelf bijna elk dag doe. Juist ook als ik vast zit in mijn hoofd, weinig voel of als er even niets meer positiefs uit komt… ik ga dansen. Het helpt mij om mijn lijf te voelen, bewust te worden van wat er zich binnen afspeelt én dat tot uiting te brengen. Wil je het eens proberen? Begin dan met de oefening hieronder.
OEFENING 2: DANSEN (IN JE WOONKAMER)
Je kiest een moment en plek uit waar je alleen bent en je veilig en vertrouwd voelt, zoals bijvoorbeeld in je woonkamer. Je zet als eerste muziek aan waar jij je prettig bij voelt, of dat nou klassiek, dance of jazz is. Je gaat op een plek staan in de ruimte en sluit je ogen als je dat fijn vindt.
Je voelt je voeten op de grond staan. Je knieën zijn licht gebogen. Je wordt bewust van je ademhaling die door je lichaam stroomt. Je luistert naar het ritme van de muziek. Je begint rustig met je bekken kleine rondjes te draaien. Van links naar rechts, en van rechts naar links. Vervolgens begin je door de ruimte te lopen. Je knieën blijven licht gebogen en je zet je voeten stevig neer op de grond. Je keel staat open, wat betekent dat adem en geluid naar buiten kan stromen. Na een tijdje gaan je armen ook mee. Je beweegt op het ritme van de muziek. Je hele lijf gaat nu mee doen; je armen, je hoofd, je schouders en je benen. Je mag daarbij best experimenteren door grote bewegingen (met je armen zwaaien) af te wisselen met kleine bewegingen (rustig met je hoofd draaien), of intensieve en krachtige bewegingen af te wisselen met rustige zachte bewegingen. Op het moment dat je gaat nadenken, breng je je aandacht naar je ademhaling, terwijl je verder beweegt.
Als jij voelt dat je in je lichaam bent aangekomen, kom je weer tot stilstand. Misschien doe je even de muziek uit, zodat het stil wordt. Opnieuw voel je hoe je ademhaling door je lijf stroomt. Je neemt waar hoe deze stroomt: oppervlakkig, snel, diep, rustig… Hoe voelt het in je lichaam, welke sensaties neem je waar? Voel je ergens spanning of ontspanning? Zit het ergens vast in je lijf? Zijn er gevoelens die naar boven komen? En wat voor een energie neem je bij jezelf waar?
Je zet de muziek opnieuw aan. Je kan een nummer opzetten die bij jouw energie of stemming past. Je richt je aandacht naar binnen en je kijkt welke impuls er opkomt. Je begint te bewegen, vanuit de energie of gevoelens die je bij jezelf waar hebt genomen. Het maakt niet uit welke beweging dit is, langzaam of snel, krachtig of zacht. Je volgt de bewegingen, zonder richting of doel. Je vult als het ware even heel je lichaam met jouw energie. Op deze manier maak je helemaal ruimte voor dat wat er is en ontstaat er beweging. Je nodigt als het ware je energie en gevoelens uit.
Op het moment dat je stopt, neem je weer waar: wat heb je ervaren, opgemerkt, gevoeld? Welke stemming of energie heb je bij jezelf waargenomen? Is er iets wat aan het licht kwam… iets wat gevoeld wilde worden? Het kan fijn zijn om hier wat over op te schrijven voor jezelf.
En dans gerust nog verder!
Effecten van dansen
Ben je nieuwsgierig naar wat dansen jou kan brengen? Lees dan eens verder over de effecten van dansen.
- Dansen is een manier om jezelf uit te drukken. De manier waarop je je lichaam beweegt, kan een spiegel zijn voor jezelf. Wat voel ik van binnen? Wat wil er naar buiten? Dansen is daarmee een manier om je emoties te doorvoelen, te verwerken en uit te drukken. Op het moment dat je vrij danst – dus zonder passen of ingestudeerde bewegingen – laat je lichaam je zien wat er van binnen speelt en beweegt. Je komt in contact met je gevoelswereld.
- Door te dansen, kan je ook je gevoel of stemming beïnvloeden. Op het moment dat je je somber, vlak of energieloos voelt, en je gaat wat sneller en ritmisch bewegen, kan je in een andere staat komen. Op het moment dat je juist angstig of gespannen voelt, kan het fijn zijn om langzamere bewegingen te maken, waardoor je jezelf als het ware kalmeert.
- Dansen verbindt. In eerste instantie met jezelf. Maar ook met anderen. Het is namelijk een gemeenschappelijke taal die je met anderen deelt. Op het moment dat mensen met elkaar gaan dansen en bewegen, ontstaat er een gevoel van verbinding. Dansen met je partner zorgt daarmee ook voor meer intimiteit.
- Wanneer je vrij danst vanuit je impulsen of gevoel (kortom: vanuit jezelf), zal je makkelijker spierspanning loslaten en ontspannen. Net zoals in de vorige oefening uit deze serie, ga je uit je hoofd, en in je lijf. En dit helpt ook om te ontspannen. Daarnaast zorgt beweging en dans er voor dat je ‘geluksstofjes’ aanmaakt, zoals dopamine, serotonine en endorfine. Daarentegen neemt cortisol juist af, waardoor je stress en spanning verlaagt. Onderzoek belicht dat de kans op een gelukkig en evenwichtig leven groter wordt door minstens één keer per week te dansen.
- Dansen versterkt creativiteit. Door te dansen maken je hersenen nieuwe verbindingen en andere impulsen aan. Je brein wordt als het ware gemasseerd. Dit helpt je om op een meer creatieve manier naar situaties te kijken en te reageren op problemen. Dit maakt ook dat als je ergens in vast loopt (met je hoofd), je door te dansen weer open kan gaan staan en op een andere manier naar een situatie of vraagstuk kan gaan kijken.
- Dansen draagt bij aan een energiek en fit gevoel. Tijdens het dansen oefen je in kracht, uithoudingsvermogen en flexibiliteit. Je spant en ontspant veel verschillende spiergroepen. Dansen draagt dus in deze zin ook positief bij aan je fysieke gezondheid.
O.a. gebaseerd op:
¹ Strassel, J.K.; Cherkin, D.C.; Steuten, L.; Sherman, K.J.; Vrijhoef, H.J. (2011). A systematic review of the evidence for the effectiveness of dance therapy. Alternative therapies in health and medicine. 17 (3): 50–9.
² Koch, S., Kunz, T., Lykou, S., Cruz, R. (2014). Effects of dance movement therapy and dance on health-related psychological outcomes: A meta-analysis. The Arts in Psychotherapy. Volume 41, Issue 1, February 2014, Pages 46-64
³ Quiroga Murcia, C., Kreutz, G., Clift, S., & Bongard, S. (2010). Shall we dance? An exploration of the perceived benefits of dancing on well-being. Arts & Health, 2(2), 149–163.
⁴ P. Lovatt, The dance cure. The surprising secret to being smarter, stronger, happier. Short Books, 2020